Tō tātou tirohanga ki te Toi Māori

Neke atu i te rua ngahuru tau kua whakapau kaha a Tākuta Rangihīroa Panoho ki ana mahi hei kaitiaki, hei hitōria toi anō hoki. Ko tōna aronga nui ko ngā toi a te Māori, a te Moana nui ā-Kiwa, a Aotearoa me ngā toi a ngā tāngata whenua huri noa i te ao.

 

Published: Rāpare, 06 Hereturikōkā, 2015 | Thursday, 6 August 2015

Neke atu i te rua ngahuru tau kua whakapau kaha a Tākuta Rangihīroa Panoho ki ana mahi hei kaitiaki, hei hitōria toi anō hoki. Ko tōna aronga nui ko ngā toi a te Māori, a te Moana nui ā-Kiwa, a Aotearoa me ngā toi a ngā tāngata whenua huri noa i te ao.

He pērā hoki te roa kia whakaoti i a ia tana pukapuka Māori Art: History, Architecture, Landscape and Theory.  E hua mai ana a Māori Art i ngā tau maha i a ia e whakaputa pukapuka ana, e whakaako ana, i āna kaupapa mahi ngātahi, i ngā whakakitenga, i ngā whakaaturanga, oti rā i tana tuhinga whakapae.

 

Kei te whakamahi a Tākuta Panoho i te Māori Art hei tuku pātai ki a tātou mō te āhua o tā tātou tirotiro ki te toi Māori, kei te tuhura hoki ia i te hononga i waenga i te toi o nehe me te toi o ēnei rā, me te titiro ki te tūnga hoki o te toi Māori huri noa i te ao. He mea whakatakoto i te pou tarāwaho hei tirohanga hou ki te toi Māori.

E ai ki te whakamārama a te tohunga, a te kaitito, a te Ahorangi Roger Neich (kua mate), “Mā konei ka puta he aromātai whai whakaaro o ngā ara hitōria toi o ēnei rā e pā ana ki te toi Māori, oti rā koia hoki pea te arohaehae whai tikanga tuatahi o te whanaketanga o te toi Māori o ēnei rā mai i te tirohanga tūturu Māori.”

Hei honohono i te haerenga huri noa i te ao a te toi Māori i te taha o ngā kaitoi Māori o ēnei rā, kei te whai haere a Tākuta Panoho i ngā tipuna Māori i heke mai i Āhia me te Moana nui ā-Kiwa mai i te tuhura o ngā ōritenga ā-reo, ā-DNA, ā-Toi hoki, arā ngā maramara uku. Ka kōrero anō hoki ia mō te mahi a Colleen Waata Urlich me Manos Nathan, me ngā whakawhitiwhitinga tuatahi ki ngā Ingarihi i roto i te Kaipara. He māmā noa iho ki a ia te tuhi mō tōna rohe me ōna kaitoi, engari anō i ētahi atu rohe he tūpato kē te haere.

Ka matapakina e Tākuta Panoho te mahi a tēnā, a tēnā kaitoi tae atu ki te kaitārai, te peita hoki a Pakariki Harrison me Ralph Hotere, me te ia o ngā kaitoi Māori rangatahi hou nei katahi anō ka tīmata te haerenga ki roto i te ao toi.  Ka puta hoki i a ia ōna whakaaro hāngai tonu mō ētahi atu kaitiaki, te hunga rānei e kōrero ana mō te toi Māori.

He whakaaturanga a Māori Art o ngā wheako mai i te ao ngaio o Tākuta Panoho i ngā toi o te Māori, o Aotearoa me te toi ā-tangata whenua ki tēnei wā.  He whakaatanga tēnei pukapuka o ōna whakaaro anake i te mea kāore he nui ngā kōrero mai i ētahi atu hitōria, kaitiaki, ngaio toi rānei kei roto i te pukapuka.

Maori Art: History, Architecture, Landscape and Theory nā Rangihiroa Panoho (Bateman $89.99)

Ngā tohutoro

Radio NZ

Te Uru

NZ Herald