Big business for Māori Economy in China

I te tīmatanga o tēnei wiki i wehe atu tētahi tira tauhokohoko haere atu ai ki Haina me Hong Kong hei kanohi mō ētahi pakihi angitu o tā Aotearoa ohanga Māori e $42 piriona te wāriu, ā, tipu tonu ana.

Published: Rāhina, 09 Whiringa ā-rangi, 2015 | Monday, 9 November 2015

“E hiahia ana ngā hinonga Māori te āta mahi tahi me Haina, me ngā pakihi Hainamana hoki. E haere atu ngā māngai o tā tātou ohanga Māori ki Haina ki te hanga, ki te whakanui hoki i ō tātou hononga tauhokohoko, ki te whakatū i te tūnga toitū ki Haina, ki te whakaatu hoki i te uara ahurei ka tāpaetia e ngā pakihi Māori,” te kī a Minita Flavell.

Ko te tira tētahi wāhanga o tētahi rautaki e haere tonu ana e tautokona ana e Te Puni Kōkiri ki te whakakaha i ngā hononga tauhokohoko me Haina.

Tekau mā rima ngā kaiārahi pakihi o tēnei haerenga tauhokohoko ka whakahaere i ngā rawa me ngā pakihi, tāpoi mai, ahuwhenua miraka kau mai, ahumoana mai, waina mai, ahuone mai, ratonga ngaio mai, me te waihangatanga.

“Ko ētahi o ā tātou kamupene ahumoana nui rawa e haere ana i tō mātou taha kua whai wāhi ki te Whakaaturanga Mihinga Ika, Kai Moana o Haina, arā, ko te China Fisheries & Seafood Expo ki Qingdao mai i te 4 ki te 6 o Whiringa-ā-rangi. Kua maha noa atu kē ngā kamupene e tuku rawa ana ki Haina, ā, kua whai angitu nui kē,” te kī a Minita Flavell.

Ko te Tumu Whakarae o Aotearoa Fisheries Limited, ko Carl Carrington, tētahi o ngā kanohi pakihi ka whakaatu ki te whakakitenga kaimoana. Ki tāna, nā tō tātou ahurea, ō tātou uara, tāngata hoki, te auaha me ā tātou rawa ka eke ā tātou kamupene ki ngā taumata ikeike, ka whai kāhukahuka rātou.

Ki tā Carl, “Ko te āhua ahurei o tēnei haerenga tauhokohoko – ka whakakotahi hoki i a mātou – ko ō mātou uara Māori, ko ō mātou whakaaro e noho ana hei pūtake mō te whiriwhiri hononga, tikanga pakihi toitū, tirohanga tuku iho, me te āhei ki te hono atu ki ahurea kē, Ko ō mātou uara, e tāpirihia ana ki te whakaurunga taketake ki ngā hua kounga tiketike me te toitū o te raupapa hoatutanga ka āta tau ki ngā kiritaki Hainamana.”

Atu i te mea angitu kia whai wāhi te tira ki te whakakaha, ki te whakawhānui hoki i ngā hononga pakihi ki Haina i te haerenga tauhokohoko, waihoki ka whai wāhi te tira haere ki te tūtakitaki i ētahi anō kaiārahi pakihi Māori, ki te whakawhitiwhiti whakaaro, ki te whiriwhiri hononga hoki.

“E whakataretare ana au ki te tūtaki atu ki kaiārahi pakihi kē i roto i te tira. Ka taunaki tētahi haerenga tauhokohoko pēnei i ngā mea angitu whakahonohono me te nui haere a te mahi tahi puta noa i ngā ahumahi. Ka mataara au kia kite atu i ngā angitu tauhokohoko e aro atu ai au, ā, ka kimihia ngā hoa rangapū ā-mākete.

Arā noa atu ngā whakapātaritari me whakaea e ngā kamupene Māori e hiahia ana ki te mahi pakihi ki Haina. Ki tā Carl ko tētahi o ēnei wero ka pēhea te whakamōhio atu mō ‘tā tātou kōrero’ ki ngā kiritaki Hainamana.

“Ko te kōrero tonu te ‘āhua ake’ o ā tātou hua. E hiahia ana mātou ki te kī tōtika atu ka taea rawa e ngā kiritaki Hainamana te whirinaki ki ngā kamupene o Niu Tīreni mō ngā hua haumaru, whai kounga hoki, mata hoki, māori hoki” tāna i kī ai. “Ka āhei mātou ki te whakarato i ngā raupapa hoatutanga toitū me te tuakiri ahurea, te pūtaketanga me te toitūtanga o ā mātou hua.”

Ka tūtaki te tira tauhokohoko ki ngā kaiārahi kāwanatanga, arumoni hoki ki Beijing, ki Qingdao, ki Shanghai, ki Guangzhou, ki Hong Kong hoki i mua i te hokinga mai ki Aotearoa hei te Rātapu 8 o Whiringa-ā-rangi.